4. อายตนสูตร

ว่าด้วยอริยสัจ 4

[1684] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริยสัจ 4 เหล่านี้ อริยสัจ 4
เป็นไฉน คือ ทุกขอริยสัจ ทุกขสมุทยอริยสัจ ทุกขนิโรธอริยสัจ ทุกข-
นิโรธคามินีปฏิปทาอริยสัจ.
[1685] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็ทุกขอริยสัจเป็นไฉน ควรจะกล่าวว่า
อายตนะภายใน 6. อายตนะภายใน 6 เป็นไฉน คือ อายตนะคือตา ฯลฯ
อายตนะคือใจ นี้เรียกว่า ทุกขอริยสัจ.
[1686] ก็ทุกขสมุทยอริยสัจเป็นไฉน ตัณหาอันทำให้มีภพใหม่
ประกอบด้วยความกำหนัด ด้วยอำนาจความพอใจ เพลิดเพลินยิ่งนักในอารมณ์
นั้น ๆ ได้แก่กามตัณหา ภวตัณหา วิภวตัณหา นี้เรียกว่า ทุกขสมุทยอริยสัจ.
[1687] ก็ทุกขนิโรธอริยสัจเป็นไฉน ความดับด้วยการสำรอกโดย
ไม่เหลือแห่งตัณหานั้นแหละ ความสละ. ความวาง ความปล่อย ความไม่
อาลัยตัณหานั้น นี้เรียกว่า ทุกขนิโรธอริยสัจ.
[1688] ก็ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทาอริยสัจเป็นไฉน อริยมรรคอัน
ประกอบด้วยองค์ 8 นี้แหละ คือ สัมมาทิฏฐิ ฯลฯ สัมมาสมาธิ นี้เรียกว่า
ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทาอริยสัจ.
[1689] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริยสัจ 4 เหล่านี้แล เพราะเหตุ
นั้นแหละ เธอทั้งหลายพึงกระทำความเพียรเพื่อรู้ตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์
ฯลฯ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา.
จบอายตนสูตรที่ 4

5. ปฐมธารณสูตร

ว่าด้วยการทรงจำอริยสัจ 4

[1690] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงทรงจำอริยสัจ 4 ที่เรา
แสดงแล้วไว้เถิด.
เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสอย่างนี้แล้ว ภิกษุรูปหนึ่งได้กราบทูลว่า
ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ข้าพระองค์ทรงจำซึ่งอริยสัจที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรง
แสดงแล้ว.
พ. ดูก่อนภิกษุ เธอทรงจำอริยสัจ 4 ที่เราแสดงแล้วอย่างไร.
ภิ. ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ข้าพระองค์ทรงจำทุกขอริยสัจเป็นข้อที่ 1
ทุกขสมุทยอริยสัจเป็นข้อที่ 2 ทุกขนิโรธอริยสัจเป็นข้อที่ 3 ทุกขนิโรธ-
คามินีปฏิปทาอริยสัจเป็นข้อที่ 4 ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงแล้ว ข้าแต่
พระองค์ผู้เจริญ ข้าพระองค์ทรงจำอริยสัจ ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดง
แล้ว อย่างนี้แล.
[1691] พ. ดูก่อนภิกษุ ดีละ ๆ เธอทรงจำอริยสัจ 4 ที่เราแสดง
แล้วได้ถูกต้อง เราแสดงทุกขอริยสัจเป็นข้อที่ 1 เธอทรงจำได้ เราแสดง
ทุกขสมุทยอริยสัจเป็นข้อที่ 2 เธอก็ทรงจำได้ เราแสดงทุกขนิโรธอริยสัจเป็น
ข้อที่ 3 เธอก็ทรงจำได้ เราแสดงทุกขนิโรธคามินีปฏิปทาอริยสัจเป็นข้อที่ 4
เธอก็ทรงจำได้ เธอจงทรงจำอริยสัจ 4 ที่เราแสดงแล้วอย่างนี้แล ดูก่อนภิกษุ
เพราะฉะนั้นแหละ เธอพึงการทำความเพียรเพื่อรู้ตามความเป็นจริงว่า
นี้ทุกข์ ฯลฯ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา.
จบปฐมธารณสูตรที่ 5